Nghiên cứu và phát triển (R&D) là trụ cột sống còn cho khả năng phát triển và tồn tại lâu dài của doanh nghiệp trong thế giới đang thay đổi nhanh chóng. Tại các quốc gia mới phát triển, tâm lý an phận với mô hình gia công đã tạo ra một bẫy phát triển nguy hiểm khi nền kinh tế toàn cầu chuyển mình.
Trong nhiều thập kỷ, mô hình phát triển dựa vào lợi thế chi phí nhân công thấp đã định hình tư duy của nhiều doanh nghiệp. Họ hài lòng với vị trí ở cuối chuỗi giá trị toàn cầu, chấp nhận biên lợi nhuận thấp để đổi lấy sự ổn định tạm thời. Tuy nhiên, làn sóng tự động hóa và AI đang xóa bỏ lợi thế này một cách không thương tiếc, khiến hàng triệu lao động gia công đứng trước nguy cơ thất nghiệp.
Nghịch lý đáng buồn là nhiều quốc gia này lại sở hữu nguồn tài nguyên phong phú và độc đáo có thể trở thành nền tảng cho các sản phẩm giá trị cao. Từ đa dạng sinh học, di sản văn hóa đến tài nguyên thiên nhiên đặc trưng - tất cả đều là kho báu chưa được khai thác đúng mức do thiếu đầu tư vào R&D. Thay vì xuất khẩu nguyên liệu thô hoặc sản phẩm sơ chế, họ có thể phát triển thành phẩm độc đáo với giá trị gia tăng cao hơn nhiều lần.
Đầu tư vào R&D không chỉ là con đường sống còn mà còn là cơ hội chuyển đổi mô hình phát triển. Khi doanh nghiệp xây dựng năng lực nghiên cứu, họ chuyển từ vị thế người học hỏi thụ động sang người sáng tạo chủ động. Đây là nền tảng để tạo ra sản phẩm mang tính đột phá, xây dựng thương hiệu riêng và tham gia vào phân khúc thị trường có giá trị cao hơn.
Hơn nữa, R&D là chìa khóa để doanh nghiệp thích ứng với biến động của thị trường toàn cầu. Khi có khả năng nghiên cứu và đổi mới, doanh nghiệp có thể nhanh chóng điều chỉnh sản phẩm, dịch vụ và mô hình kinh doanh để đáp ứng nhu cầu mới, thay vì chỉ biết chờ đợi đơn đặt hàng từ các tập đoàn đa quốc gia.
Để phát triển bền vững trong kỷ nguyên số, các quốc gia mới nổi cần xây dựng chiến lược đột phá về R&D, tạo điều kiện cho sự hợp tác giữa doanh nghiệp, viện nghiên cứu và trường đại học, đồng thời định hướng lại giáo dục để nuôi dưỡng tư duy sáng tạo và đổi mới.